
Της Άννας Κουραμπά, Αιματολόγος, Διευθύντρια, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό», Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Αιμορραγικών Διαθέσεων
Φροντιστής θεωρείται οποιοσδήποτε προσφέρει μη αμειβόμενες υποστηρικτικές υπηρεσίες στο παιδί, σύζυγο, συγγενή, φίλο ή συνάνθρωπό του που είναι άρρωστος, ανήμπορος ή χρειάζεται βοήθεια σε βασικές δραστηριότητες της καθημερινής του ζωής. Εν προκειμένω, τα άτομα που έχουν παιδί, σύζυγο ή άλλο μέλος της οικογενείας που πάσχει από αιμορραγική διαταραχή, γνωρίζουν από πρώτο χέρι ότι η φροντίδα του μπορεί να προκαλέσει έντονη συναισθηματική και σωματική επιβάρυνση.
Στην Ελλάδα, είναι σύνηθες ένας γονέας ή σύζυγος να κάνει ό,τι χρειάζεται για το παιδί, τη σύζυγο ή τον σύζυγο, λόγω της αγάπης και της υποχρέωσης που αισθάνεται απέναντί του. Πολλές φορές είναι σχεδόν σα μια δεύτερη δουλειά. Πάντα «δουλεύουν» υπερωρίες χωρίς ρεπό ή άδειες.
Όταν κάποιος είναι «φροντιστής πλήρους απασχόλησης» για ένα άτομο με κάποια ιατρική πάθηση ή χρόνια ασθένεια υφίσταται σημαντικό φορτίο τόσο για τη σωματική όσο και τη συναισθηματική του υγεία. Το άγχος που αισθάνεται ο φροντιστής όταν φροντίζει ένα άλλο άτομο απελευθερώνει έναν καταρράκτη ορμονών, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, που μπορεί να οδηγήσουν σε ευερεθιστότητα, πονοκεφάλους ή άλλου είδους πόνο, πεπτικές ανωμαλίες και εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Δυστυχώς, οι φροντιστές συχνά δεν αναγνωρίζουν ότι έχουν φτάσει στα όριά τους και δεν κάνουν κάτι για να μειώσουν το φορτίο. Παράλληλα, δεν αφιερώνουν συνήθως χρόνο στον εαυτό τους. Μπορεί να αφιερώσουν χρόνο για να πάνε σε κάποιον γιατρό, να κάνουν δουλειές ή να καθαρίσουν το σπίτι, αλλά δεν αφιερώνουν χρόνο για ξεκούραση ή για να πάνε μια βόλτα. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν οι φροντιστές είναι ότι αν φτάσουν σε σημείο να μην μπορούν να φροντίσουν τον εαυτό τους τότε δε θα μπορέσουν να φροντίσουν και τους άλλους.
Πως να φροντίσετε τον εαυτό σας!
- Ξεκινήστε κάνοντας έναν απολογισμό της κατάστασης
Δεδομένου ότι η εξάντληση συχνά περνά απαρατήρητη, το πρώτο βήμα είναι να κάνετε έναν απολογισμό. Ίσως είναι δύσκολο να αφιερώσετε χρόνο για να προβληματιστείτε με ειλικρίνεια και χωρίς κρίση, αλλά αυτό το βήμα είναι κρίσιμο ώστε να αρχίσετε να βρίσκετε κάποια ισορροπία και να αντιληφθείτε ότι μπορεί να χρειάζεστε υποστήριξη. Παράλληλα, προσπαθήστε να αντιληφθείτε κάποια από τα σημάδια της εξάντλησης, όπως: κόπωση, προβλήματα στον ύπνο, αίσθημα άγχους, ανεξήγητοι πονοκέφαλοι ή άλλοι πόνοι, αύξηση σωματικού βάρους, εμφάνιση συχνών ασθενειών και κοινωνική απομόνωση.
- Κάνετε ένα διάλειμμα
Όπως και κάθε εργαζόμενος, φοιτητής ή μαθητής, έτσι και ο φροντιστής χρειάζεται περιστασιακά διαλείμματα. Δώστε στον εαυτό σας την άδεια να κάνει ένα διάλειμμα, π.χ. για να περπατήσετε ή να πιείτε ένα καφέ για μισή ώρα. Μπορείτε να πάτε σινεμά ή μια βόλτα με φίλους. Μπορείτε να προσλάβετε μια μπέιμπι σίτερ έστω για μισή ή μια ώρα.
- Αφήστε τον εαυτό σας να εκφραστεί
Ο φροντιστής μπορεί περιστασιακά να αισθανθεί θυμό και δυσαρέσκεια και αμέσως μετά ενοχή για τις σκέψεις που έκανε. Είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε μια σειρά από συναισθήματα. Πρέπει να προσπαθήσετε να μην επιτρέπετε στον εαυτό σας να σας υπερνικούν οι αρνητικές σκέψεις.
- Βάλτε την άσκηση στη ζωή σας
Ένας καλός τρόπος να αντιμετωπίσετε τις αρνητικές επιπτώσεις του άγχους στο σώμα σας είναι η άσκηση. Μπορείτε να προτιμήσετε δραστηριότητες όπως η γιόγκα και το tai chi, οι οποίες έχουν διπλό όφελος: ασκούν το σώμα και χαλαρώνουν το μυαλό.
- Συναναστραφείτε άτομα που αντιμετωπίζουν παρόμοιες με εσάς προκλήσεις/καταστάσεις
Ένας από τους καλύτερους τρόπους να αντιμετωπίσετε την εξουθένωση είναι η συναναστροφή με άλλα άτομα, ιδιαίτερα με εκείνα που αντιμετωπίζουν παρόμοιες με εσάς προκλήσεις. Η συναναστροφή αυτή είναι πολύ σημαντική, δίνει την αίσθηση της κοινότητας και σας βοηθάει να αντιμετωπίζετε τις καταστάσεις πιο εύκολα.
- Μιλήστε με έναν επαγγελματία
Η συζήτηση με έναν κοινωνικό λειτουργό ή έναν σύμβουλο μπορεί να σας βοηθήσει να ενισχύσετε τους εσωτερικούς πόρους σας. Η φροντίδα ενός παιδιού με αιμορραγική διαταραχή προκαλεί άγχος και φόβο. Με τα σωστά εργαλεία και την υποστήριξη άλλων, η φροντίδα γίνεται ευκολότερη. Πρέπει να βρείτε ισορροπία στη φροντίδα του παιδιού ή συντρόφου/ συζύγου και στη φροντίδα του εαυτού σας.